HBA voorziet tekort aan ambachtsmensen buiten de Randstad

30 juli 2012 - De huidige economische crisis camoufleert een dreigend catastrofaal tekort aan vakmensen in de Nederlandse ambachtseconomie. De ambachtelijke arbeidsmarkt kromp in 2011 licht (0,5%). Toch moet de Nederlandse ambachtseconomie tot 2021 op zoek naar 250.000 nieuwe vakmensen.

 “De uitstroom van 226.000 ervaren ambachtsmensen die met pensioen gaan, en het gebrek aan instroom van jongeren kan catastrofale gevolgen voor de samenleving en andere economische sectoren hebben”, waarschuwt het Hoofdbedrijfschap Ambachten op basis van recente cijfers van het EIM. Maatregelen zijn nodig om ambachtelijke vakopleidingen te behouden en jongeren en zij-instromers te interesseren voor een vak in de ambachtseconomie.  Om de ernst van de situatie te onderbouwen en overheid, politiek en de betrokken branches en onderwijsinstellingen te adviseren over passende ingrepen, heeft het HBA de HBA-Arbeidsmarktmonitor ontwikkeld. Deze brengt per ambachtelijke sector en regio vraag en aanbod van vaklieden in kaart.

Zorgen voor voldoende instroom
Elrie Bakker voorzitter van het Hoofdbedrijfschap Ambachten: “De huidige crisis camoufleert veel van de onderliggende problemen. Doordat in de komende jaren 226.000 gepensioneerden vertrekken raken we behalve heel veel vakmensen ook onmisbare ervaring kwijt die de nieuwe generatie vakmensen zo enorm hard nodig heeft. Als we nu niet voldoende jongeren opleiden, krijgen we straks te maken met duizenden niet te vervullen vacatures. Een ramp voor de kenniseconomie en de topsectoren die deels afhankelijk zijn van de ambachtseconomie. Zonder vakmensen zoals opticiens, tandtechnici, straatmakers, kappers, timmermannen en loodgieters daalt bovendien direct de kwaliteit van het leven van iedere Nederlander.” Het totaal aantal banen in één van de meest vitale sectoren van de Nederlandse economie met een jaarlijkse omzet van € 110 miljard, ligt in 2021 op 770.000.

Uit het EIM rapport ‘Arbeidsmarktdynamiek in de ambachtseconomie tot 2021’ blijkt dat juist sectoren die nu door de economische recessie extra hard worden getroffen, zoals de bouw en de afbouw, straks te maken krijgen met een groot aantal openstaande vacatures. Zo dreigt er ook een groot tekort aan vakmensen in technische beroepen en de installatie- en elektrotechniek.

Regionale verschillen
De HBA-Arbeidsmarktmonitor, met cijfers over bij de HBA aangesloten ambachtelijke sectoren, laat flinke regionale verschillen zien. Uit de monitor blijkt dat tot 2021 met name in Zeeland, Limburg, Drenthe, Friesland en Noord-Brabant het extra lastig wordt om voldoende ambachtelijke vacatures te vervullen. De ‘spanningsindex’ op de arbeidsmarkt is door vergrijzing en ontgroening in deze regio’s extra groot. Vooral in de uiterlijke verzorging (schoonheidsspecialisten, pedicures en kappers) en medische sectoren (opticiens en tandtechnici) zal een tekort aan vakmensen ontstaan. Zo dreigen er dus dorpen of wijken te ontstaan zonder opticiens of zonder pedicures. Een treurig feit dat de kwaliteit van het leven van veel Nederlanders direct aantast.

Het HBA wil met de HBA-Arbeidsmarktmonitor de politiek en de vaak kleinschalige ambachtelijke branches concreet adviseren en ondersteunen om op tijd jongeren en zij-instromers te interesseren voor ambachtelijke vakopleidingen. Elrie Bakker:  “We moeten door de crisis heenkijken en nu beginnen met opleiden om straks voldoende vakmensen klaar te hebben staan. Nu zijn er weliswaar nog geen grote tekorten op de arbeidsmarkt, maar de cijfers liegen niet.”

Onzichtbare vacatures
In sommige ambachtelijke branches ligt het percentage zelfstandig werkende professionals boven de 70%. Ook zzp’ers gaan met pensioen, maar zij laten vaak onzichtbare vacatures achter die wel in kaart moeten worden gebracht. Linde Gonggrijp, directeur FNV Zelfstandigen en lid van het Platform Ambachtseconomie: “De cijfers laten duidelijk zien dat er, zeker op termijn, schreeuwende behoefte ontstaat aan ondernemende ambachtsmensen. Ondernemerschap kan ook een uitweg bieden tijdens de crisis. Daarnaast biedt de ambachtseconomie jonge mensen en zij-instromers volop kansen als werknemer en ondernemer."