ANT: ‘Kwaliteit mondzorg thuiswonende ouderen ver onder de maat'

1 oktober 2015  - Honderdduizenden kwetsbare ouderen die nog thuis wonen, blijven verstoken van noodzakelijke mondzorg. Dit aantal neemt in rap tempo toe. Eerder al bracht een rapport van de Inspectie voor de Gezondheidzorg (IGZ) de erbarmelijke toestand van de mondzorg in verzorgingshuizen aan het licht. Dit blijkt echter slechts het topje van de ijsberg. 

Thuiswonende ouderen zijn in de meeste gevallen niet meer in staat een tandarts te bezoeken. Daarnaast hebben velen geen geld voor een aanvullende verzekering en kunnen ze noodzakelijke behandelingen niet betalen. Het is een groot misverstand dat de mondzorg voor deze ouderen wordt betaald vanuit de basisverzekering of Wet langdurige zorg (Wlz). De Associatie Nederlandse tandartsen (ANT) luidt, na signalen van tandartsen uit de praktijk, de noodklok. “De noodzakelijke zorg wordt nu afgewenteld op niet-tandartsen, verpleegkundigen en verzorgers in de thuiszorg en gemeenten”, stelt bestuurslid en tandarts Richard Suy namens de ANT.

Complexe zorg
Mondzorg voor thuiswonende ouderen is complexe zorg vanwege leeftijd, medicijngebruik, de sociale situatie en vaak al langdurige verwaarlozing. Alleen een ervaren tandarts kan voor deze categorie ouderen de juiste diagnose stellen en een behandelplan opstellen. In Nederland zijn er slechts 17 geriatrische tandartsen, die gespecialiseerd zijn in mondzorg voor ouderen. Daarnaast is er een groep van circa 90 tandartsen die ouderen thuis bezoekt voor een behandeling. De huidige capaciteit is daarmee veel te beperkt. Grootste hindernis is echter de wet- en regelgeving, die niet is toegesneden op zorg die geleverd wordt buiten de praktijk, stelt de ANT. Ook de zeer strenge infectiepreventie-eisen van de IGZ zijn niet na te leven bij geïmproviseerd bezoek aan huis. De ANT pleit er voor dat er fors meer budget beschikbaar komt en wil met de IGZ en VWS in overleg over mogelijkheden om ouderen thuis te behandelen. Richard Suy: “Wij kunnen onze praktijk niet onder de arm nemen. Zoals de sector nu is georganiseerd moet de patient naar ons toekomen. Veel kwetsbare ouderen zijn daartoe niet in staat.” 

Verwaarlozing
Het probleem is tot nu toe schromelijk onderschat door de politiek. Vorig jaar publiceerde de IGZ al een rapport over de slechte staat van de mondzorg in verzorgingstehuizen. De ANT stelt dat de problemen bij honderdduizenden kwetsbare ouderen die thuis wonen mogelijk nog veel groter zijn. En deze groep wordt steeds groter. Bovendien is er de misvatting dat deze zorg aan kwetsbare ouderen vergoed wordt. Ze vallen niet onder de basisverzekering en hebben vaak geen geld voor een aanvullende verzekering. “Verwaarlozing is dan een goedkopere oplossing. Bovendien heeft deze groep juist extra tijd en aandacht nodig omdat hun mondzorg veel complexer is, juist vanwege die verwaarlozing, maar ook medicijngebruik of angst. Wat ze nodig hebben zijn gespecialiseerde tandartsen die tijd mogen investeren”, legt Suy uit. “Dat wil de minister echter niet. Er is nu per verrichting een vast tarief vastgesteld om ervoor te zorgen dat er juist zo min mogelijk tijd wordt besteed per patient. Deze groep wordt dus slachtoffer van de marktwerking in de zorg.”

De mondzorg voor thuiswonende ouderen valt niet onder de Wlz (de voormalige AWBZ), maar moet volledig zelf betaald worden. Dit in tegenstelling tot ouderen die in een verpleeghuis wonen. Huisartsen krijgen wel een speciaal tarief voor bezoek aan huis en mogen tijd in rekening brengen. De tarieven van de tandarts zijn afgestemd op patiënten die naar de praktijk komen. 

Andere bekostiging
Tijd is een belangrijk kwaliteitscriterium in de zorg en vooral bij kwetsbare ouderen die veel meer tijd en aandacht vragen dan reguliere patiënten. Er zijn de afgelopen jaren flink wat initiatieven genomen door de sector maar deze dreigen nu dood te bloeden door de regelgeving, het gebrek aan een bekostigingsstructuur en de achterhaalde visie van VWS op de mondzorg. De ANT vreest dat eventuele maatregelen averechts gaan uitpakken. Bestuurslid Richard Suy: “Mondzorg voor kwetsbare ouderen moet collectief betaald worden net zoals de jeugdmondzorg. Deze zorg is veel complexer dan gewone mondzorg en de tandarts moet in de gelegenheid gesteld worden een regierol te nemen om speciale mondzorgteams aan te sturen. De ANT is dan ook van mening dat deze groep kwetsbare ouderen integraal onder de Wlz moet vallen. De oplossingen zijn er wel degelijk, vele tandartsen zijn bereid de schouders er onder te zetten, maar helaas is de politieke wil er nog niet.”